Ο Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου, Πρόεδρος της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος, μιλάει στο περιοδικό “The Insurer” και στη Σωτηρία Γιαννακοπούλου για το νομοσχέδιο για τις φυσικές καταστροφές του Υπουργείου Οικονομικών, επισημαίνοντας τις επιπτώσεις του αμφιλεγόμενου άρθρου 5 για τον ασφαλιστικό κλάδο και τις αλλαγές που πρόκειται να επιφέρει στις ασφαλίσεις του Κλάδου Περιουσίας. Παράλληλα, αναλύει τις θέσεις ΕΑΕΕ για το ρόλο της Ιδιωτικής Ασφάλισης στο τομέα των φυσικών καταστροφών, ενώ μας παρουσιάζει και τις δράσεις της Ένωσης που αποσκοπούν στην ενίσχυσή του.
Ποια είναι η άποψή σας αναφορικά με το σχέδιο νόμου για την «κρατική αρωγή προς τις επιχειρήσεις για τις φυσικές καταστροφές και το συντονισμό σχετικών θεμάτων» και ειδικότερα για το επίμαχο άρθρο 5, το οποίο αναφέρεται στην επιχορήγηση ασφαλισμένων επιχειρήσεων για το ποσό της ζημίας που δεν καλύπτεται από το ασφαλιστήριο συμβόλαιο;
Το νομοσχέδιο όπως σχεδιάστηκε από την Κυβέρνηση προσφέρει λύσεις ημιτελείς. Η ασφαλιστική αγορά, αμφισβητώντας της λειτουργικότητά του, έχει αντιδράσει έντονα ενάντια στη φιλοσοφία του συνολικά, και ειδικά κατά του επίμαχου άρθρου 5 έχει ασκήσει έντονη κριτική. Στις επαφές της με στελέχη της Κυβέρνησης και στην γραπτή αποτύπωση των θέσεών της σε δυο επιστολές έχει εξηγήσει ότι προτεινόμενο πλαίσιο είναι αναποτελεσματικό. Τόσο η απόφαση της Κυβέρνησης να παρέχει την κρατική αρωγή επιμένοντας σε λύσεις δημοσίου χαρακτήρα όσο και οι επιλογές της σε ειδικότερα σημεία, δεν επιλύουν το πρόβλημα αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών ουσιαστικά και διαχρονικά.
Ειδικά ως προς την διάταξη του άρθρου 5, στις δύο επιστολές που στάλθηκαν στο Υπουργείο Οικονομικών και σε κατ΄ ιδίαν συναντήσεις με στελέχη της Κυβέρνησης, η ΕΑΕΕ έχει τονίσει ότι το συγκεκριμένο άρθρο αποτελεί σαφές και ισχυρό αντικίνητρο για την ιδιωτική ασφάλιση. Το γεγονός ότι οι ασφαλισμένες επιχειρήσεις δικαιούνται επιχορήγησης πλέον της αποζημίωσης που καλύπτεται από το ασφαλιστήριο συμβόλαιο – σε αντίθεση με τις προθέσεις της Κυβέρνησης – δεν συνιστά κινητροδότηση για την ιδιωτική ασφάλιση, ειδικά για κάποιες επιχειρήσεις, συνήθως μικρομεσαίες που θα αναμένουν την επιχορήγηση του Κράτους και ενδεχομένως να μην ασφαλιστούν.
Και σε επόμενη επιστολή μας με εκτεταμένη επιχειρηματολογία δόθηκε έμφαση στο γεγονός της άνισης μεταχείρισης των επιχειρήσεων (υπέρ της συνειδητά ανασφάλιστης) και αποδείχθηκε η μη λειτουργικότητα της διάταξης. Η Κυβέρνηση (άθελά της ίσως) θέτει σε δυσμενέστερη θέση τον ευσυνείδητο ασφαλισμένο, ο οποίος θα λάβει μικρότερη επιχορήγηση από αυτή που θα λάμβανε εάν δεν είχε ασφαλισθεί. Για την επιχείρηση δε που είναι πλήρως ασφαλισμένη, η Πολιτεία δεν υποχρεούται να καταβάλει καμία επιχορήγηση. Ως προς το σημείο αυτό, έχουμε εκφράσει έντονα τις αντιθέσεις μας. Η Πολιτεία μέσα από λανθασμένες επιλογές της, ενδεχομένως οδηγήσει αρκετές επιχειρήσεις να υπασφαλιστούν ή ακόμη και να διακόψουν την ιδιωτική ασφάλιση.
Θεωρούμε ότι τα συγκεκριμένα μέτρα αδικούν τον θεσμικό ρόλο και την συμβολή της ιδιωτικής ασφάλισης. Είναι δε πιθανό να δημιουργηθούν εντελώς αντίθετα αποτελέσματα από τα προσδοκώμενα. Αν το ποσοστό των ανασφάλιστων επιχειρήσεων μεγαλώσει, οι επιχορηγήσεις που θα δοθούν, θα επιβαρύνουν άμεσα τον κρατικό προϋπολογισμό, ουσιαστικά τον Έλληνα φορολογούμενο.
Η προβληματική του νομοσχεδίου εντοπίζεται και σε άλλα σημεία. Στο Ταμείο Κρατικής Αρωγής που ιδρύεται για την αυτοτέλεια διαχείρισης των πόρων, είναι αμφίβολο εάν κάθε φορά θα εξευρίσκονται οι περιγραφόμενοι πόροι για την χρηματοδότησή του. Το ύψος της επιχορήγησης δεν προσδιορίζεται σαφώς, ούτε ο τρόπος υπολογισμού της, ενώ οι όροι χορήγησης θα πρέπει να προκαθορίζονται και να είναι δεσμευτικοί.
Την εικόνα αυτή πιστεύουμε ότι έχουμε αναλύσει επαρκώς και έχουμε μεταφέρει στην Κυβέρνηση. Θεωρώντας απολύτως δικαιολογημένους τους λόγους εναντίωσής μας, ζητήσαμε την επανεξέταση του νομοσχεδίου στο σύνολό του και την αναγνώριση του ρόλου της ιδιωτικής ασφάλισης. Ειδικά για την επίμαχη διάταξη έχουμε ζητήσει την απόσυρσή της. Εναλλακτικά προτείναμε την υιοθέτηση φορολογικής ρύθμισης από την οποία να προκύπτει ρητά το επιπλέον όφελος των επιχειρήσεων που θα επιλέξουν να ασφαλιστούν.
Κατανοούμε ότι η Κυβέρνηση έχει αντιληφθεί τις ανησυχίες μας και αναγνωρίζει τα δίκαια αιτήματα του κλάδου μας. Αναμένουμε λοιπόν θετική εξέλιξη για τις προτάσεις μας. Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΑΕΕ θα συνεχίσει να ζητά την τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου και την υιοθέτηση ουσιαστικών κινήτρων για τον ασφαλιστικό κλάδο. Είναι η μόνη λύση να αυξηθεί η ασφαλιστική διείσδυση και να υλοποιείται άμεσα η σχεδιαζόμενη οικονομική ενίσχυση των πληγέντων.
Ποιες κρίνετε ότι θα είναι οι επιπτώσεις του νομοσχεδίου για τις ασφαλίσεις του Κλάδου Περιουσίας;
Εάν το νομοσχέδιο ψηφιστεί ως έχει οι ασφαλίσεις του Κλάδου Περιουσίας δεν θα επηρεαστούν, όχι τουλάχιστον άμεσα. Όπως έχουμε αναφέρει επανειλημμένως, με τις προτεινόμενες διατάξεις η Πολιτεία επιδιώκει τη δημιουργία ενός ενιαίου νομοθετικού πλαισίου για το συντονισμό και την επιτάχυνση των διαδικασιών ανακούφισης των πληγέντων επιχειρήσεων μετά την επέλευση μιας φυσικής καταστροφής, το οποίο ουδεμία σχέση έχει με τα ολοκληρωμένα προγράμματα ασφάλισης που παρέχονται από τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις. Το νομοσχέδιο αποτυπώνει την προσπάθεια του Κράτους να συνδράμει τις επιχειρήσεις μετά από μια φυσική καταστροφή, δίδοντας ένα ποσό για την αντιμετώπιση ενός μέρους των ζημιών (επιχορήγηση), χωρίς να επιλύει το ουσιαστικό πρόβλημα της πραγματικής αποκατάστασης των πληγέντων, ζήτημα που είναι αρκετά περίπλοκο και απαιτεί ειδικό χειρισμό.
Οι ζημιές από μία φυσική καταστροφή μπορεί να είναι εκτεταμένες. Η Πολιτεία δεν διασφαλίζει ούτε την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων για την κάλυψη των ζημιών ούτε παρέχει εγγύηση του ποσού που θα δοθεί. Ειδικά σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης, είναι αμφίβολο εάν ο κρατικός μηχανισμός θα μπορέσει εκ των υστέρων και αποτελεσματικά να ανταποκριθεί χωρίς γνώση των κινδύνων, της πιθανότητας και δριμύτητας αυτών. Είναι προφανές ότι η επιχορήγηση που περιγράφεται στο νομοσχέδιο και θα επιμερίζεται στο σύνολο των πληγέντων χωρίς να βρίσκεται απαραίτητα σε συνάρτηση με το μέγεθος της (ατομικής) ζημιάς, αφορά σε μερική κάλυψη και δίδεται ως βοήθημα για την αποκατάσταση ενός μέρους αυτής. Καλύπτει δε το πρώτα έξοδα και δεν ανταποκρίνεται στις καθολικές ανάγκες επανόρθωσης και επαναλειτουργίας μιας επιχείρησης, ιδιαίτερα στην περίπτωση που έχει ολοσχερώς καταστραφεί.
Οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις αντιθέτως, προσφέρουν συνολική και υψηλής ποιότητας προστασία στην αντιμετώπιση των ζημιών. Αποτελούν διαχειριστές κινδύνου με υψηλή τεχνογνωσία, βαθιά γνώση και παρέχουν ασφάλεια στους πολίτες και στην οικονομία. Βασικό κομμάτι της εργασίας τους συνιστά η κατανόηση, η αποτίμηση και ανάληψη των κινδύνων και εν τέλει η καταβολή των αντίστοιχων αποζημιώσεων άμεσα και αποτελεσματικά. Διέπονται δε από ένα αυστηρό εποπτικό νομοθετικό πλαίσιο (Solvency II) και διαθέτουν την οικονομική επιφάνεια να αναλάβουν την κάλυψη των ζημιών.
Ο Κλάδος Περιουσίας με αναλογιστικές μελέτες ετών και έχοντας την στήριξη της αντασφάλισης, παρέχει υπηρεσίες αποκατάστασης και ανάκαμψης των ζημιωθέντων. Σε αντίθεση με την κρατική αρωγή, η αποζημίωση που δίδεται από την ασφαλιστική εταιρία βάσει των όρων του ασφαλιστηρίου κάθε ασφαλισμένου μπορεί να καλύπτει το σύνολο της ασφαλισμένης ζημιάς του.
Το τελευταίο διάστημα με τις συνεχείς και ολοένα σφοδρότερες φυσικές καταστροφές, γίνεται ιδιαιτέρως αντιληπτή η αναγκαιότητα ανάδειξης του ρόλου της ιδιωτικής ασφάλισης. Στα τελευταία καταστροφικά γεγονότα είναι αξιοσημείωτη η ετοιμότητα και αμεσότητα αντίδρασης των ασφαλιστικών εταιριών. Σε αρκετές περιπτώσεις μάλιστα, προκαταβολές και ολικές εξοφλήσεις δόθηκαν μέσα σε λίγες μέρες μετά το συμβάν.
Πιστεύουμε ότι και μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου ο κλάδος θα συνεχίσει την ανοδική πορεία του. Ο σύγχρονος, ευσυνείδητος πολίτης θα εξακολουθήσει να στρέφεται στην ιδιωτική ασφάλιση, αξιολογώντας την τρέχουσα κρίσιμη οικονομική συγκυρία. Ο επιχειρηματίας, ο μέτοχος με συναίσθημα ευθύνης για την ασφάλεια και ευημερία της επιχείρησής του, δεν θα διακόψει την σχέση εμπιστοσύνης που έχει αναπτύξει με την εταιρία του. Το ίδιο και ο ιδιοκτήτης μικρομεσαίας επιχείρησης που δεν μπορεί να στηρίζεται στην Πολιτεία για την συνέχιση της επιχείρησής του ούτε να διακινδυνεύει την ύπαρξη και λειτουργία της.
Το Κράτος είναι αμφίβολο εάν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις προσδοκίες που έχει δημιουργήσει. Διαβάζοντας κανείς προσεκτικά τις διατάξεις του νομοσχεδίου, είναι σε θέση να αντιληφθεί ότι δεν μπορεί να εναποθέσει στην Πολιτεία την ευθύνη διαφύλαξης της περιουσίας του. Δεν αποκλείεται πάντως να υπάρξει και μερίδα πολιτών που λανθασμένα θα πιστέψει ότι δεν πρέπει να ασφαλιστεί.
Σε κάθε περίπτωση, στο βαθμό που θεωρούμε ότι το σχεδιαζόμενο νομοθετικό πλαίσιο είναι αναποτελεσματικό, η ιδιωτική ασφάλιση θα συνεχίσει να είναι απαραίτητη.
Ποιες είναι οι προτάσεις – θέσεις της ΕΑΕΕ για το ρόλο της Ιδιωτικής Ασφάλισης στο τομέα των φυσικών καταστροφών;
Πάγια θέση μας αποτελεί ότι η ιδιωτική ασφάλιση έχει ενεργό ρόλο στον τομέα των φυσικών καταστροφών. Αυτό βέβαια, μέσα από την σύμπραξη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα που θεωρούμε ότι είναι η αναγκαία συνθήκη για την αντιμετώπιση των συνεπειών των φυσικών καταστροφών.
Σε όλον τον αναπτυγμένο κόσμο – καθόσον το μέγεθος των ζημιών μπορεί να είναι τεράστιο – προωθούνται λύσεις συνεργασίας Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), οι οποίες αναδεικνύουν τους συμπληρωματικούς ρόλους Κράτους και αγοράς και μπορούν να αποδειχθούν επωφελείς και για τις δύο πλευρές. Το κράτος απαλλάσσεται από αιφνίδιες και υψηλές εκταμιεύσεις που ουσιαστικά επιβαρύνουν τον μέσο φορολογούμενο και ενέχουν πολιτικό κόστος. Παράλληλα, η ασφαλιστική αγορά μπορεί να φανεί ιδιαιτέρως χρήσιμη εξαιτίας της τεχνογνωσίας και της βαθιάς γνώσης της στην αντιμετώπιση των ζημιών.
Το ζήτημα της υποχρεωτικής ασφάλισης έναντι των φυσικών καταστροφών απασχολεί την ασφαλιστική αγορά επί σειρά ετών. Όπως γνωρίζετε, η ΕΑΕΕ μέσω της αρμόδιας Επιτροπής Περιουσίας είχε ήδη επεξεργαστεί και διατυπώσει ολοκληρωμένη πρόταση για την δημιουργία εθνικού συστήματος χρηματοδότησης ζημιών από σεισμό, ως βάση συζητήσεων με τους φορείς της Πολιτείας και τελικό σκοπό την καθιέρωση ενός υποχρεωτικού συστήματος ασφάλισης κατοικιών για τον κίνδυνο του σεισμού.
Στο πλαίσιο υλοποίησης της προσπάθειας αυτής, η ΕΑΕΕ, εκμεταλλευόμενη την συγκύρια ένταξης της χώρας μας στο πρόγραμμα χρηματοδότησης και αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει ήδη από τον Οκτώβριο του 2020 καταθέσει την πρότασή της για υποχρεωτική ασφάλιση κατοικιών στα αρμόδια Κυβερνητικά στελέχη, αρχής γενομένης από τον κίνδυνο του σεισμού, αλλά με πρόθεση επέκτασης και στις λοιπές φυσικές καταστροφές όπως πλημμύρα και δασικές πυρκαγιές. Η πρόταση της ΕΑΕΕ έχει ως βασικό στοιχείο την σύμπραξη του δημοσίου με τον ιδιωτικό τομέα και αφορά συγκεκριμένα είδη κατοικιών, συγκεκριμένες καλύψεις, τετραγωνικά, ορισμένο τρόπο υπολογισμού καταβολής της αποζημίωσης κτλ. Με την υιοθέτησή της, η Πολιτεία θα απαλλαγεί από ένα υπέρμετρο οικονομικό βάρος για να επικεντρωθεί στην άμεση στήριξη των θυμάτων (κοινωνική πρόνοια) και στην αποκατάσταση των βασικών υποδομών.
Παράλληλα με τη δράση αυτή, η ΕΑΕΕ έχει ζητήσει να δοθούν φορολογικά κίνητρα στους πολίτες για την ασφάλιση των κατοικιών τους έναντι των φυσικών καταστροφών, ανεξαρτήτως εφαρμογής της πρότασης περί καθιέρωσης της υποχρεωτικότητας στην ασφάλιση κατοικιών, πρόταση που είχε εξαγγείλει η Κυβέρνηση στη Γενική Συνέλευση της ΕΑΕΕ τον Φεβρουάριο 2020, αλλά δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί.
Από τις έως σήμερα επαφές μας θεωρούμε ότι η Πολιτεία αναγνωρίζει τον ουσιαστικό ρόλο και την λειτουργία της ιδιωτικής ασφάλισης. Επιπλέον αντιλαμβάνεται τα πολλαπλά οφέλη που θα προκύψουν με τις προτάσεις μας. Απαιτείται να καταβληθεί κάθε προσπάθεια ώστε να καταλήξουμε στη συνεργασία δημοσίου και ιδιωτικού τομέα για αυτό το τόσο κρίσιμο θέμα όσο το δυνατόν ταχύτερα.
Αναδημοσίευση από το Περιοδικό “The Insurer” Τεύχος Μαΐου 2021
