Το ασφαλιστικό σύστημα στην Ελλάδα αποτελεί αντικείμενο διεκδικήσεων, παρεμβάσεων και διαρκών μεταβολών από τα πρώτα χρόνια της θέσπισής του. Ως μείζον διαρθρωτικό ζήτημα της εθνικής οικονομίας και της ελληνικής κοινωνίας άρχισε να απασχολεί την πολιτεία αμέσως σχεδόν μετά την ουσιαστική εφαρμογή του θεσμού των κοινωνικών ασφαλίσεων με τον α.ν. 1846/51.
Ήδη η πρώτη επιτροπή που συστάθηκε στο Υπουργείο Συντονισμού το 1952 είχε επισημάνει το μεγάλο πρόβλημα του ασφαλιστικού συστήματος και την ανάγκη να ληφθούν «άμεσα» μέτρα. Στο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε πολυάριθμες προσπάθειες έχουν καταβληθεί για την επίλυση του ασφαλιστικού ζητήματος. Η μελέτη του 1959, οι μελέτες της περιόδου του 1980, η μελέτη της επιτροπής Φακιολά του 1990, οι μελέτες της επιτροπής Βακαλόπουλου του Υπουργείου Απασχόλησης του 1994, η μελέτη της επιτροπής Σπράου, η μελέτη Βρετανικού αναλογιστικού οίκου, οι μελέτες της ΓΣΕΕ, η επιτροπή Αναλυτή, οι εκθέσεις του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας, συνόδευαν και αποτελούσαν τη νομιμοποιητική βάση κάθε κυβερνητικής προσπάθειας για τροποποίηση του ασφαλιστικού νόμου και την προσπάθεια επίλυσης του ελληνικού παράδοξου με τους 327 φορείς κύριας και επικουρικής ασφάλισης που λειτουργούσαν το έτος 1990.
Η διαδικασία των ενοποιήσεων ξεκίνησε με την ψήφιση του ν. 2084/1992 με τον οποίο πραγματοποιήθηκαν οργανωτικές παρεμβάσεις στην διοικητική δομή του συστήματος με την τεχνική των ενοποιήσεων και συγχωνεύσεων των ασφαλιστικών οργανισμών. Ακολούθησαν οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες του ν. 2676/1999 (Α’1), του ν. 3029/2002 (Α’160), του ν. 3655/2008 (Α’58), και του ν. 3863/2010 (Α’ 115) οι οποίοι παρά τα μεμονωμένα θετικά μέτρα των πρώτων μεγάλων ενοποιήσεων δεν επέτυχαν να λύσουν το ζήτημα. Στη συνέχεια, ακολούθησε ο ν. 4387/2016 (Α’ 85), με τον οποίο δημιουργήθηκε ο Ενιαίος Φορέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Ε.Φ.Κ.Α.) χωρίς να επιφέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Με την παρούσα μεταρρυθμιστική τομή επιχειρείται η δημιουργία του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.) και ολοκληρώνεται οριστικά η μεγαλύτερη διοικητική και οργανωτική ενοποίηση, καθώς ενοποιούνται όλοι οι ασφαλιστικοί φορείς απονομής σύνταξης και εφάπαξ παροχής.
Τα τελευταία δέκα έτη, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης το κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα της χώρας πέραν των διαχρονικών του παθογενειών (κατακερματισμός των φορέων) αποτέλεσε το μεγάλο θύμα των νέων συνθηκών εξαιτίας της εισφοροδιαφυγής, της μαζικής ανεργίας, της μετανάστευσης ενός μεγάλου παραγωγικού δυναμικού στο εξωτερικό, του έντονου δημογραφικού ζητήματος και της εν γένει οικονομικής ύφεσης. Mε την παρούσα μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος δημιουργείται ένα νέο, ψηφιακό και αποτελεσματικό ασφαλιστικό σύστημα, το οποίο καταρχάς ευθυγραμμίζεται με τις συνταγματικές αρχές, αποκαθιστά τη δικαιοσύνη, ενισχύει τον ανταποδοτικό χαρακτήρα του συστήματος και ακυρώνει το δυσανάλογο οικονομικό βάρος που επιβλήθηκε σε ένα σημαντικό παραγωγικό και δημιουργικό κομμάτι της ελληνικής οικονομίας.
Σε ευθυγράμμιση με τις πρόσφατες αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας επανασχεδιάζεται το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας, ενθαρρύνοντας την ανάπτυξη της οικονομίας. Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις συμβάλλουν στη διαμόρφωση ενός δικαιότερου και αποτελεσματικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης που αποκαθιστά την ενδογενεακή και διαγενεακή αλληλεγγύη, συμβάλλει στην ανάπτυξη της οικονομίας διότι απελευθερώνει τους ελεύθερους επαγγελματίες από ένα ασφυκτικό και δημευτικό σύστημα υπολογισμού εισφορών, ευθυγραμμίζεται με τις απαιτήσεις της σύγχρονης ψηφιακής εποχής, μέσω της ενοποίησης του συστήματος και ψηφιοποίησης της διαδικασίας απονομής της σύνταξης, καλλιεργεί την ασφαλιστική συνείδηση αποκαθιστώντας την ανταποδοτικότητα και εμπεδώνει τα αισθήματα ασφάλειας και εμπιστοσύνης σε εργαζόμενους και συνταξιούχους.
Το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας καθίσταται προσιτό σε όλους τους πολίτες χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς, διασφαλίζει τους αδύναμους και αποκαθιστά την ασφαλιστική δικαιοσύνη σε όλους όσους συνεισφέρουν με πολλά έτη εργασίας στο ασφαλιστικό σύστημα. Σε γενικές γραμμές, η προτεινόμενη ασφαλιστική μεταρρύθμιση συνεπάγεται ένα νέο ψηφιακό ασφαλιστικό σύστημα όπου, η κατανομή ανάμεσα στη συλλογική και ατομική ευθύνη, η ελευθερία, η ευελιξία, η ανταποδοτικότητα, η αλληλεγγύη και η κοινωνική δικαιοσύνη θα αποτελούν τις βασικές συνιστώσες του.
